ช่วงนี้ข้อถกเถียงเกี่ยวกับคริสต์มาสกลับมาอีกครั้ง คุณมองคำพูดที่เรียกว่านี่คือ ‘การรุกรานทางวัฒนธรรม’ อย่างไรบ้าง?

ฉันคิดว่าคำพูดนั้นไม่ค่อยตรงกับความเป็นจริง ในจีน คริสต์มาสได้ลดความเป็นศาสนาลงไปนานแล้ว และกลายเป็นจุดหมายของการบริโภคและการพบปะทางสังคมมากกว่า

ความแยกขาดระหว่างชื่อกับความเป็นจริงนี่เองที่ทำให้บางคนรู้สึกระแวดระวัง โดยเฉพาะเมื่อมันไปกระทบกับความรู้สึกมั่นคงทางวัฒนธรรมจากความทรงจำทางประวัติศาสตร์

แต่ถ้าเรามองการแลกเปลี่ยนว่าเป็นการแข่งขันเสมอ เราจะประเมินต่ำเกินไปหรือเปล่ากับความสามารถของวัฒนธรรมจีนในการรับและปรับเปลี่ยน?

ความมั่นใจทางวัฒนธรรมไม่เคยถูกสร้างขึ้นจากการต่อต้าน แต่เกิดจากการเลือกและการสร้างสรรค์ ซึ่งเห็นได้ชัดหลายครั้งในประวัติศาสตร์จีน

บางครั้งการต่อต้านก็ดูเหมือนเป็นความไม่พอใจต่อบริโภคนิยมมากกว่า แต่กลับถูกบรรจุเป็นจุดยืนทางวัฒนธรรม

อินเทอร์เน็ตยิ่งขยายอารมณ์เหล่านี้ ทำให้เสียงส่วนน้อยดูเหมือนดังมาก

บางทีเมื่อสังคมไม่ยึดติดกับคำถามว่า ‘จะฉลองคริสต์มาสหรือไม่’ นั่นอาจหมายถึงว่าเราผ่อนคลายอย่างแท้จริงแล้ว